RỦI RO PHÁP LÝ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP – NHỮNG ĐIỀU KHÔNG THỂ XEM NHẸ
Trong môi trường kinh doanh hiện nay, doanh nghiệp không chỉ phải cạnh tranh về sản phẩm và dịch vụ mà còn phải đối mặt với hàng loạt rủi ro pháp lý. Những rủi ro này có thể khiến doanh nghiệp mất tiền, mất uy tín, mất đối tác, thậm chí phá sản, nếu không quản trị đúng cách.
Dưới đây là góc nhìn tổng hợp các nhóm rủi ro pháp lý phổ biến mà doanh nghiệp Việt Nam cần nhận diện và kiểm soát.
I. RỦI RO PHÁP LÝ TỪ HỢP ĐỒNG
1. Ký hợp đồng thiếu điều khoản quan trọng
-
Không có điều khoản phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại
-
Không quy định rõ trách nhiệm, thời hạn, điều kiện thanh toán
-
Không có điều khoản giải quyết tranh chấp, bảo mật thông tin
2. Hợp đồng ký với người không có thẩm quyền
→ Dẫn đến hợp đồng vô hiệu, mất quyền yêu cầu đối tác thực hiện.
3. Không lưu trữ hồ sơ và bằng chứng giao dịch
→ Khi xảy ra tranh chấp, doanh nghiệp không có căn cứ pháp lý bảo vệ mình.
II. RỦI RO LIÊN QUAN ĐẾN THUẾ, KẾ TOÁN VÀ BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Đây là nhóm rủi ro phổ biến và nghiêm trọng nhất, đặc biệt với doanh nghiệp nhỏ.
Một số rủi ro thường gặp:
-
Lập hóa đơn sai thời điểm, sai tên hàng hóa, sai thuế suất
-
Hạch toán chi phí không có đủ hồ sơ chứng từ hợp lệ
-
Không tách được phần không chịu thuế – chịu thuế (đất đai, bất động sản, xây dựng, dịch vụ môi giới…)
-
Không kê khai thuế đúng hạn dẫn đến phạt chậm nộp
Hậu quả:
-
Truy thu thuế
-
Phạt hành chính
-
Bị cơ quan thuế ấn định thuế
-
Không được khấu trừ thuế đầu vào, mất quyền hoàn thuế
III. RỦI RO VỀ LAO ĐỘNG VÀ NHÂN SỰ
Các vấn đề pháp lý phổ biến:
-
Không ký hợp đồng lao động đầy đủ
-
Không đóng bảo hiểm xã hội đúng quy định
-
Không xây dựng nội quy lao động
-
Sa thải trái pháp luật
→ Hậu quả: Doanh nghiệp luôn ở thế yếu khi bị nhân viên kiện.
IV. RỦI RO VỀ SỞ HỮU TRÍ TUỆ – THƯƠNG HIỆU
Rất nhiều doanh nghiệp mất thương hiệu sau nhiều năm xây dựng vì không đăng ký bảo hộ.
Rủi ro điển hình:
-
Đăng ký nhãn hiệu chậm, bị người khác chiếm quyền
-
Sử dụng hình ảnh, bài viết, logo, nhạc, nội dung mà không xin phép
-
Sao chép ý tưởng, slogan của đối tác
→ Hậu quả:
-
Bị kiện vi phạm bản quyền
-
Phải thu hồi toàn bộ sản phẩm đã phát hành
-
Không thể quảng bá thương hiệu đã xây dựng
V. RỦI RO TRONG KINH DOANH ONLINE VÀ TRUYỀN THÔNG
Các vi phạm dễ mắc phải:
-
Quảng cáo sai sự thật
-
Không công bố thông tin sản phẩm theo quy định
-
Thu thập dữ liệu khách hàng trái phép
-
Spam tin nhắn, email
→ Có thể bị phạt từ vài chục đến hàng trăm triệu đồng.
VI. RỦI RO TỪ CƠ CHẾ QUẢN TRỊ VÀ BAN LÃNH ĐẠO
Các vấn đề nổi bật:
-
Không phân quyền, phân trách nhiệm, dẫn đến tranh chấp nội bộ
-
Góp vốn không đủ, hồ sơ góp vốn giả tạo
-
Chuyển nhượng cổ phần không hợp pháp
→ Tranh chấp nội bộ thường khốc liệt hơn tranh chấp bên ngoài.
VII. RỦI RO DO THIẾU TƯ VẤN PHÁP LÝ THƯỜNG XUYÊN
Rất nhiều doanh nghiệp:
-
Không có bộ phận pháp chế
-
Không thuê luật sư kiểm soát rủi ro
-
Chỉ “chữa cháy khi có sự cố”
Đây là sai lầm lớn nhất.
Nguyên tắc vàng:
Phòng ngừa rủi ro pháp lý rẻ hơn rất nhiều so với xử lý khi đã xảy ra tranh chấp.
VIII. GIẢI PHÁP QUẢN TRỊ RỦI RO PHÁP LÝ HIỆU QUẢ
✔ Soát xét toàn bộ hợp đồng trước khi ký
✔ Xây dựng quy trình kế toán – thuế chuẩn hóa
✔ Thiết lập hồ sơ pháp lý nội bộ (quy chế, nội quy, điều lệ)
✔ Đăng ký và bảo hộ thương hiệu càng sớm càng tốt
✔ Đào tạo nhân sự về pháp lý căn bản
✔ Sử dụng dịch vụ luật sư, tư vấn pháp lý định kỳ
KẾT LUẬN
Doanh nghiệp Việt Nam ngày càng phải đối mặt với nhiều rủi ro pháp lý phức tạp hơn, đặc biệt trong:
-
Thuế – tài chính
-
Hợp đồng
-
Lao động
-
Chuyển đổi số và kinh doanh online
Quản trị rủi ro pháp lý không phải lựa chọn — mà là yêu cầu sống còn để doanh nghiệp tồn tại, phát triển bền vững và không bị “ngã vì những cú vấp pháp luật”.
